Του Αλέξη Καρπούζου
Ενα από τα θεμελιώδη ερωτήματα του οντολογικού στοχασμού αφορά τη σχέση Κόσμου και Σκέψης. Ο Κόσμος παράγει τη Σκέψη ή η Σκέψη τον Κόσμο; Πρώτα από όλα να διευκρινήσουμε ότι ο Κόσμος (και όχι ο ανθρωποκεντρικός εμπειρικός κόσμος) δεν είναι έννοια ή αντικείμενο, και ο άνθρωπος δεν είναι το ‘’έλλογο ον’’ της κλασικής μεταφυσικής σκέψης που γνώριζε τον κόσμο μέσω των νοητικών παραστάσεων. Ο Κόσμος δεν είναι ένα Αντικείμενο παραστάσεων που ανάγονται σε ένα ορθολογικό και ενσυνείδητο Υποκείμενο που αποφαίνεται μέσω του λογικού οργάνου για το είναι και το μη είναι, την παρουσία και την απουσία, την θετικότητα και την αρνητικότητα, την ύπαρξη και την ανυπαρξία, την αλήθεια ή το ψεύδος.
Ο Κόσμος, Αυτό το Εν-Πολλαπλό, δεν είναι για να το ιδιοποιούμαστε με τις παραστάσεις μας, οι παραστάσεις του Κόσμου είναι οι μεταφυσικές αφαιρέσεις του, η έννοια-ες του Κόσμου. Ο άνθρωπος ιδιοποιείται τις παραστάσεις του για τον Κόσμο και θεμελιώνει την ανθρωποκεντρική εμπειρική κοσμοεικόνα του. Η ‘’ιδιοποίηση’’ του Κόσμου μέσω των μεταφυσικών αφαιρέσεων-παραστάσεων παράγει την εξουσία της δύναμης, συνιστά τη ρίζα της ιδιοκτησίας (ιδιωτικής ή δημόσιας), της κατοχής, της επέκτασης, της κατάκτησης, της απαλλοτρίωσης και βέβαια των βαθέων υπαρξιακών αισθημάτων, της υποταγής, της κυριαρχίας και της μνησικακίας. Η ‘’ιδιοποίηση’’ του Κόσμου που δεν είναι, αλλά μετέχει σ΄όλα και σε τίποτα, δίχως αυτό να είναι ον, ιδέα, ή πράγμα, δίχως να έχει ιδιότητες, συνιστά τη ιστορία της μεγάλης πλάνης για τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Κόσμος και Σκέψη είναι ομογενή, συνανήκουν, συν-διαμορφώνονται και συν-παράγονται, βρίσκονται σε αντιστοιχία, συνιστούν το Αυτό που τους συνιστά, το Εν- όλον, το Παν-Τίποτα, που δεν Είναι, αλλά ξετυλίγεται ως χωροχρόνος, στη ψυχή και τη συνείδηση του ‘’οντος’’, ενιαία και πολυδιάστατα, ολικά και αποσπασματικά. Αυτό, ο Κόσμος στην Ανοιχτή Ολότητά του, αόρατος ως τέτοιος, δεν παγιώνεται στο «είναι» γιατί ο κόσμος δεν είναι και δεν υπάρχει, ούτε αρχικώς, ούτε εντέλει, πρωτότυπος, δίχως υπερβατικό πρότυπο για μίμηση και για αναπαράσταση. Μέσω αυτού και δια αυτού επέρχονται όντα και πράγματα. Αυτό, εκδηλώνεται και αποκρύπτεται ταυτοχρόνως, άνοιγμα και απόσυρση όλων των όντων και των πραγμάτων τα οποία ρυθμισμένα από το χρόνο, μεταμορφώνονται διαρκώς με τη σκέψη και τη συνείδηση. Αυτό, το υπέρτατο άνοιγμα που διαφεύγει κάθε εννοιολογικής σύλληψης ή μορφικής απόδοσης, διαμορφώνει –και διαμορφώνεται – όλα τα όντα και τα πράγματα, τις σχέσεις τους, όπως τις σχέσεις μεταξύ των συνόλων στα οποία αυτά εντάσσονται. Αυτό, αόρατο ως τέτοιο, ξετυλίγεται ως χρόνος στη ψυχή και τη συνείδηση του ‘’όντος’’ που το συγκροτούν, διαφοροποιώντας το. Θέτουμε σε εισαγωγικά το ον για να δείξουμε ότι το ‘’ον’’ ‘’είναι’’ οι αέναες μεταμορφώσεις του, αόρατες ως τέτοιες.
Σκέψη του Κόσμου και Κόσμος της Σκέψης σημαίνει υπέρβαση της παραδοσιακής οντολογίας και επιστημολογίας και συντονισμό και συμμετοχή στον ρυθμό του κόσμου και δοκιμασία της εμπειρίας του. Η σκέψη του κόσμου δεν είναι σκέψη αυτού ή εκείνου του όντος ή του μη όντος ή του πράγματος, αυτό σημαίνει ότι ανοίγεται πέραν της έννοιας και αποδέχεται αυτό που δεν αρθρώνεται ως σημασία και νόημα στην έννοια και το σημείο, αν και η έννοια και το σημείο ενέχουν αυτό από το οποίο και με το οποίο εκδηλώνονται. Διαβαίνουμε το κατώφλι μιας εμπειρίας που διαφεύγει από τις κατηγορίες του λόγου, της κοινοποιήσεως, της μεταδόσεως και της ερμηνείας του μέσω της γλώσσας.
Η γνώση αυτού του είδους δεν μπορεί να είναι μόνο οντολογική, εννοιολογική ή βιωματική, ολική ή και αποσπασματική, ορθολογική ή ενορατική, απαιτεί ένα πλάσμα που θα αντέχει να κερευνοβολείται απευθείας από τον κόσμο και όχι μόνο από τις διαμεσολαβημένες μορφές πρόσληψης, τις νοητικές παραστάσεις του, θα συλλαμβάνει την αστραπή του κόσμου, το φως και το έρεβος, θα αποδέχεται ταυτόχρονα την δωρεά και το πλήγμα του. Το ταξίδι πέραν του ανθρωπομορφισμού, του ανθρωποκεντρισμού, του θεϊσμού και του κοσμοκεντρισμού, ολικές μορφές του ανοιχτού Όλου, είναι και ταξίδι πέραν του ανθρώπου, μαζί με τον άνθρωπο, στη δημιουργική ενσωμάτωσή του στον Κόσμο. Μην λησμονούμε ότι ο Άνθρωπος επιθυμεί και αναζητά να συναντήσει αυτό που του λείπει, αυτό που του διαφεύγει, τον Κόσμο στην Ολότητά του. Αυτό που του διαφεύγει είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, όχι η περιορισμένη και αποσπασματική ανθρωποκεντρική του ύπαρξη, η φαινομενολογική του ύπαρξη, η ατομικιστική/εγωϊστική συνειδητότητα, φυλακισμένη στις λογικές κατασκευές της και στις φαντασιακές ταυτότητες-ταυτίσεις, αλλά η εκτεταμένη, απεριόριστη και απέραντη συνείδηση της Κοσμικότητας.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αλέξη Καρπούζου, “Οι γλώσσες του κόσμου, Οι κόσμοι της γλώσσας: Κείμενα Φιλοσοφίας και Ψυχολογίας της Γλώσσας“, των εκδόσεων του Εργαστηρίου Σκέψης.
Το βιβλίο διατίθεται για δωρεάν λήψη στον παρακάτω σύνδεσμο: Οι Γλώσσες του Κόσμου, οι Κόσμοι της Γλώσσας
Στόχος μας να αποτελεί την πρώτη επιλογή για κάθε αναγνώστη που θέλει να διανύσει το ταξίδι της ζωής του όμορφα και με θετικό τρόπο.
Αν θέλεις κι εσύ να συμμετέχεις στην ομάδα μας, σαν αρθρογράφος ή συνεργάτης, στείλε μας μήνυμα στο [email protected]
