Αγαπάτε τα ρούχα ή μήπως πηγαίνετε για ψώνια μονάχα από ανάγκη; Ακολουθείτε τις τελευταίες τάσεις της μόδας ή έχετε υιοθετήσει ένα διαχρονικό στυλ ντυσίματος; Σε όποια κατηγορία και αν ανήκετε, είναι απαραίτητο να μάθετε και να εξοικειωθείτε με τους όρους γρήγορη και βιώσιμη μόδα και σε αυτό το άρθρο θα σας πούμε το γιατί!
Με τον όρο μόδα δηλώνονται οι τάσεις, οι εκδηλώσεις και οι προτιμήσεις των μελών μιας κοινωνικής ομάδας σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο και αφορούν την εξωτερική εμφάνιση, την ένδυση, τον τρόπο συμπεριφοράς, τα μέσα ψυχαγωγίας και τη συμπεριφορά εν γένει.
Με άλλα λόγια, η μόδα είναι ένας τρόπος για να ενταχθούμε σε μια κοινωνική ομάδα, να νιώσουμε το αίσθημα του «ανήκειν», να ανεβάσουμε την αυτοπεποίθησή μας, να είμαστε αρεστοί και να δηλώνουμε την κοινωνική μας θέση. Όμως, εξαιτίας της μεταβλητότητας και παροδικότητας της μόδας, οδηγούμαστε σε καταναλωτικές τάσεις ώστε να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις γρήγορες αλλαγές της. Η μόδα καλλιεργεί την ομοιομορφία και υπογραμμίζει τη σημασία του «φαίνεσθαι» έναντι του «είναι», ενώ, σε περιπτώσεις όπου αποτυγχάνουμε να την ακολουθήσουμε, αισθανόμαστε μειονεκτικά ή ακόμα και ότι χάνουμε μέρος της ταυτότητάς μας.
Ως γρήγορη μόδα (fast–fashion) ορίζονται οι προωθητικές ενέργειες των εταιριών που επιλέγουν να κυκλοφορούν και να παράγουν συνεχώς νέες κολεξιόν ρούχων, δημιουργώντας πολλές διαφορετικές σεζόν μέσα στις ήδη υπάρχουσες σεζόν. Η ύπαρξη αυτών των ενεργειών εντείνει κατά πολύ τις επιπτώσεις της μόδας και φέρνει νέες προκλήσεις στην οικονομία και το περιβάλλον, αφού η διαθεσιμότητα ρούχων γρήγορης μόδας σε τόσο χαμηλές τιμές γίνεται με κόστος τις κακοπληρωμένες εργάτριες της βιομηχανίας ρούχων ανά τον κόσμο και με τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Μόδα, κοινωνία και περιβάλλον
«Η παραγωγή μόδας αποτελεί το 10% των εκπομπών άνθρακα της ανθρωπότητας».
Η βιομηχανία της μόδας, έχει μια μακρά και σκοτεινή ιστορία που ξεκινά από την εποχή της δουλείας των σκλάβων στον αμερικάνικο νότο. Σήμερα, μιλάμε για την παράνομη παιδική εργασία σε όλα τα στάδια της παραγωγής υφασμάτων, από την παραγωγή σπόρων βαμβακιού, τη συγκομιδή, τη νηματοποίηση, την εργασία στα εργοστάσια στο Μπανκγλαντές, την Ινδία, το Ουζμπεκιστάν. Το πρόβλημα όμως είναι ότι, ακριβώς επειδή η αλυσίδα των εργασιών που απαιτούνται για την παραγωγή υφασμάτων ένδυσης είναι τόσο μακριά και διάσπαρτη στον κόσμο, είναι πολύ δύσκολο να ψάξει κανείς να βρει τι συμβαίνει σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
Ενώ λοιπόν, υπάρχει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη βιωσιμότητα σε άλλους τομείς, όπως τα τρόφιμα (βιολογικά) ή τα υλικά πχ. την αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας ή του καφέ σε πλαστικό με υφασμάτινες σακούλες και επαναχρησιμοποιούμενα κυπελάκια του καφέ, βλέπουμε πολύ λιγότερες προσπάθειες βιωσιμότητας στη βιομηχανία του ρουχισμού. Αυτό συμβαίνει διότι, από τη μια, οι καταναλωτές δεν είναι ενήμεροι για τις επιπτώσεις της βιομηχανίας αυτής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία.
Η παραγωγή μόδας είναι κάπως «σκοτεινή», όχι μόνο επειδή βρίσκεται σε αναπτυσσόμενες χώρες που είναι γεωγραφικά απομακρυσμένες και πολιτισμικά διαφορετικές, αλλά και επειδή οι καταναλωτές έχουν περιορισμένη κατανόηση του τι συνεπάγεται η παραγωγή ρούχων. Από την άλλη, μερικοί από τους καταναλωτές, οι οποίοι είναι ενήμεροι, δε δέχονται να θυσιάσουν την προσωπική τους ικανοποίηση ή μέρος της ταυτότητας τους και του στυλ τους για χάρη της βιωσιμότητας.
Πάνω από το 60% των ινών των υφασμάτων είναι σήμερα συνθετικά και προέρχονται από ορυκτά καύσιμα, επομένως αν και όταν τα ρούχα μας καταλήξουν σε χώρο υγειονομικής ταφής (περίπου το 85% των χρησιμοποιημένων υφασμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες πηγαίνει σε χώρους υγειονομικής ταφής) αυτά δε θα αποσυντεθούν.
Συχνά, οι προσπάθειες βιώσιμης μόδας σχετίζονται με την προσθήκη της ταμπέλας «βιώσιμο» στο καρτελάκι του προϊόντος ή τη χρήση εναλλακτικών υφασμάτων, όπως το μπαμπού, η κάνναβη ή το βιολογικό βαμβάκι. Όμως, ακόμα και όταν οι επωνυμίες έχουν αυστηρές οδηγίες για τους προμηθευτές, η παραγωγή ρούχων συχνά γίνεται υπεργολαβία σε άλλα εργοστάσια για τα οποία ο αγοραστής δεν γνωρίζει τίποτα.
Επίσης, οι πρώτες ύλες που θεωρούνται πιο οικολογικές, δεν είναι πάντα καλύτερες επιλογές από τις συμβατικές. Για παράδειγμα, ενώ το βιολογικό βαμβάκι, από οικολογική άποψη είναι ανώτερο επειδή είναι λιγότερο τοξικό στην παραγωγή, δεν έχει απαραίτητα την ικανότητα να παράγει τις ίδιες αποδόσεις ανά στρέμμα καλλιεργήσιμης γης με το συμβατικό βαμβάκι. Επίσης, δεδομένου ότι ο χαρακτηρισμός του «οργανικού» στις Ηνωμένες Πολιτείες αφορά μέχρι και το στάδιο της συγκομιδής, είναι πιθανόν, ολόκληρος ο κύκλος ζωής του βαμβακιού, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής υφασμάτων και της βαφής, να μην είναι πιο βιώσιμος από τις συμβατικά καλλιεργημένες ίνες.
Τα 10 βήματα προς μια βιώσιμη μόδα
Πώς μπορεί, όμως, να ευθυγραμμιστεί η ανάγκη μας για κοινωνική απόκριση και η βιωσιμότητα στην ένδυση ώστε να μη νιώθουμε πως πρέπει να θυσιάσουμε μέρος της κοινωνικής μας ταυτότητας ώστε να ζούμε σύμφωνα με τις οικολογικές πρακτικές και να αναλάβουμε την κοινωνική ευθύνη που μας αναλογεί ως καταναλωτές;
«Πρέπει να καταλάβουμε ότι μια αλυσίδα εφοδιασμού έχει το δικό της οικοσύστημα που πρέπει να διατηρηθεί και να υποστηριχθεί επ ‘αόριστον προκειμένου ο κόσμος να δει τις πραγματικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Πρέπει να σχεδιάσουμε, να αναπτύξουμε και να κατασκευάσουμε αυτήν την σκέψη στους καταναλωτές».
-
Ενημερωθείτε!
Η ενημέρωση μπορεί να μην είναι μια ευχάριστη ή γρήγορη διαδικασία και μπορεί να αποδειχθεί περίπλοκη και χωρίς τελειωμό, όμως αξίζει να (εξ)ερευνήσουμε τα στάδια παραγωγής των ρούχων που αγοράζουμε. Είναι σημαντικό να σκεφτούμε πώς η αγορά ενός ρούχου επηρεάζει το περιβάλλον, τον κύκλο ζωής του και πώς μπορούμε να επενδύσουμε σε ρούχα που διαρκούν περισσότερο.
Υπολογίστε το οικολογικό αποτύπωμα της «ντουλάπας» σας, εδώ.
Παρακολουθήστε τη σειρά επεισοδίων του BBC- Fashion’s Dirty Secrets, εδώ.
2. Επαναχρησιμοποιείτε-Επισκευάστε-Αναβαθμίστε τα ρούχα σας! (re–use, recycle, re–purpose, repair)
Η απόρριψη του γραμμικού μοντέλου οικονομίας «αγοράζω-χρησιμοποιώ-πετάω» και η αντικατάστασή του με ένα κυκλικό μοντέλο οικονομίας βοηθάει τον πλανήτη και την οικονομία.
3. Δωρίστε τα ρούχα σας
Μπορείτε να δωρίσετε τα ρούχα σας σε όσους τα έχουν ανάγκη. Επικοινωνήστε με δομές προσφύγων, ΜΚΟ, φιλανθρωπικούς οργανισμούς και χαρίστε όσα δεν χρειάζεστε σε όσους τα έχουν ανάγκη.
Συμβουλή: Επικοινωνήστε από πριν με τον οργανισμό που ενδιαφέρεστε να δωρίσετε τα ρούχα/παπούτσια σας ώστε να επιβεβαιώσετε τι είδη έχουν ανάγκη, τι είδη δέχονται για δωρεές και την κατάσταση στην οποία πρέπει να βρίσκονται και να μεταφέρονται τα ρούχα πχ. παπούτσια σε κλειστές πλαστικές σακούλες κλπ.
Δείτε εδώ: Πού μπορείτε να χαρίσετε ό,τι δεν χρειάζεστε
4. Οργανώστε ανταλλακτικά παζάρια
Μπορείτε να οργανώσετε ένα ανταλλακτικό πάρτυ-συνάθροιση στο σπίτι σας για τους φίλους, την ευρύτερη οικογένεια ή τους συναδέλφους σας όπου οι παρευρισκόμενοι θα φέρουν ρούχα και αντικείμενα που δεν χρειάζονται πια. Παροτρύνετε τους παρευρισκόμενους να πάρουν όποιο ρούχο ή αντικείμενο χρειάζονται. Αν σας περισσέψουν ρούχα/αντικείμενα, δωρίστε τα σε οργανώσεις.
5. Κρατήστε ρούχα για την επόμενη γενιά και αξιοποιήστε τα ρούχα από προηγούμενες γενιές
Είναι πολύ πιθανό ο σωματότυπός σας να είναι παρόμοιος με αυτόν της μητέρας σας, της γιαγιάς σας ή της μεγαλύτερης αδελφής σας. Δείτε ποια ρούχα τους θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε ή να μεταποιήσετε και να επιδιορθώσετε. Με το ίδιο σκεπτικό, μην πετάτε ρούχα τα οποία έχετε και είναι διαχρονικά. Αποθηκεύστε τα και κρατήστε τα για την επόμενη γενιά.
6. Αγοράστε ρούχα από δεύτερο χέρι
Υπάρχουν μαγαζιά, παζάρια και αγορές που είναι αφιερωμένα στα ρούχα από δεύτερο χέρι. Εκεί μπορείτε να βρείτε από vintage ρούχα, επωνυμίες μέχρι και ρούχα γρήγορης μόδας που κατέληξαν στη συγκεκριμένη αγορά.
7. Νοικιάστε ρούχα
Αν υπάρχει η ανάγκη να φορέσετε κάτι που γνωρίζετε πως σπάνια θα χρειαστεί να φορέσετε ξανά, όπως ένα πολύ επίσημο ένδυμα, προτιμήστε να το αναζητήσετε σε ενοικιάσεις ρούχων.
8. Φροντίστε τα ρούχα σας
Πλύνετε τα ρούχα σας στη σωστή θερμοκρασία και στο κατάλληλο πρόγραμμα για την ύφανσή τους. Να πλένετε ρούχα με παρόμοια χρώματα και να περιμένετε το πλυντήριο σας να γεμίσει ώστε να εξοικονομήσετε ενέργεια από τις λιγότερες πλύσεις.
9. Αν πρέπει να αγοράσετε ρούχα επιλέξτε επωνυμίες που είναι πιο βιώσιμες και ρούχα καλύτερης ποιότητας
Η προέλευση των ρούχων σας και οι φορές που τα φοράτε είναι δύο σημαντικοί παράγοντες για μια πιο βιώσιμη μόδα. Επιλέξτε ρούχα από υλικά χωρίς πλαστικό και αγοράστε ρούχα που αναφέρουν την προέλευσή τους ή τον οικολογικό τους αντίκτυπο.
10. Είναι πράγματι ανάγκη να αγοράσετε αυτό το ρούχο;
Ναι, μπορεί να μην υπάρχει ανάγκη να αγοράσετε αυτό το ρούχο. Ίσως έχετε ήδη κάποιο παρόμοιο, ίσως μια φίλη σας μπορεί να σας το δανείσει ή μπορεί να το βρείτε προς ενοικίαση. Αναρωτηθείτε τι ανάγκη θα καλύψετε πραγματικά με την αγορά αυτού του ρούχου.
Κάντε ένα βήμα πιο κοντά σε μια ζωή όπου η κατασκευή της κοινωνικής σας ταυτότητας δεν πραγματώνεται με την αγορά ρούχων, αλλά με τις πράξεις και τις σκέψεις σας.
Δικτυογραφία
https://www.forbes.com/sites/ellevate/2019/10/07/why-sustainable-fashion-matters/?sh=374ff80071b8
https://labs.theguardian.com/unicef-child-labour/#:~:text=Child%20labour%20is%20a%20particular,do%20not%20damage%20the%20crop
https://www.academia.edu/1893957/Eco_tech_Fashion_Rationalizing_Technology_in_Sustainable_Fashion
https://www.nytimes.com/2019/09/03/books/review/how-fast-fashion-is-destroying-the-planet.html
https://www.academia.edu/42065039/Socially_responsible_fashion_practice_Looking_good_and_feeling_good
https://www.ft.com/content/d174e7d7-97c4-43fc-8765-95075e5fcce7
Στόχος μας να αποτελεί την πρώτη επιλογή για κάθε αναγνώστη που θέλει να διανύσει το ταξίδι της ζωής του όμορφα και με θετικό τρόπο.
Αν θέλεις κι εσύ να συμμετέχεις στην ομάδα μας, σαν αρθρογράφος ή συνεργάτης, στείλε μας μήνυμα στο [email protected]
- Φθινοπωρινή ισημερία 2024 | Η πρώτη μέρα του Φθινοπώρου - 22/09/2024
- 22 Σεπτεμβρίου | Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο - 21/09/2024
- Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης | 15 ρητά για την ειρήνη - 20/09/2024
