Ηθικά κοσμήματα | Τι είναι και όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Οι ανησυχίες για τη βιωσιμότητα γύρω από τη βιομηχανία κοσμήματος είναι τεράστιες και ποικίλες. Από τις σημαντικότερες είναι η αποψίλωση των δασών – ειδικά στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Εδώ και χρόνια, περιβαλλοντικές εκθέσεις αναφέρουν ότι ο Αμαζόνιος πλησιάζει σε ένα οριακό σημείο, λέγοντας ότι θα χρειαστεί ανοικοδόμηση αν θέλουμε να συνεχίσει να λειτουργεί ως σπόνδυλος του ηπειρωτικού κλίματος για τον πλανήτη και ουσιαστικό μέρος του παγκόσμιου κύκλου του άνθρακα.

Η αποψίλωση των δασών λόγω εξόρυξης πολύτιμων μετάλλων δεν περιορίζεται όμως στον Αμαζόνιο. Συμβαίνει παντού, από την Ευρώπη μέχρι τη Νέα Ζηλανδία. Ένα άλλο εξέχον παράδειγμα, η έξαρση των ζαφειριών του 2017 είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες στρέμματα να χαθούν στο τροπικό δάσος της Μαδαγασκάρης.

Ένα ακόμη φλέγον ζήτημα είναι η ρύπανση. Για δεκαετίες η κορυφαία μέθοδος για την εξόρυξη χρυσού και αργύρου ήταν η κυανίωση: το κυάνιο αναμιγνύεται με μεταλλεύματα στο νερό, το μέταλλο συνδέεται με αυτό και, ως εκ τούτου, διαχωρίζεται από το πέτρωμα. Το κυάνιο είναι εξαιρετικά τοξικό και προκαλεί όλεθρο στο πόσιμο νερό, τη γεωργία και την υδρόβια ζωή όταν χυθεί, απορριφθεί ή εκπλυθεί στα υπόγεια ύδατα.

Εκτός από το κυάνιο, τα ορυχεία χρυσού και αργύρου είναι η κυρίαρχη πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης από υδράργυρο, καθώς ο υδράργυρος χρησιμοποιείται για την ανάκτηση μικρών σωματιδίων από το έδαφος και τα ιζήματα. Η σύνθλιψη και η άλεση του μεταλλεύματος απελευθερώνει επίσης σκόνη με μόλυβδο που μολύνει περαιτέρω το νερό, δηλητηριάζει τα ζώα και κυματίζει την τροφική αλυσίδα.

Ακολουθεί μια ανάλυση της ηθικής και της βιωσιμότητας ανά υλικό, καθώς και πιστοποιήσεις που πρέπει να αναζητήσετε.

Τα πολύτιμα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στα κοσμήματα είναι συνήθως ο χρυσός, το ασήμι και τα PGM. Αυτά τα υλικά προέρχονται από τον φλοιό της γης και πρέπει να εξαχθούν μέσω της εξόρυξης. Η Fairmined είναι ένας οργανισμός που ελέγχει και πιστοποιεί τις εργασίες εξόρυξης μετάλλων (χρυσού αλλά και αργύρου και πλατίνας, καθώς τα μέταλλα συχνά εξορύσσονται μαζί) με βάση την προστασία του περιβάλλοντος και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Το Fairtrade έχει επίσης ένα χρυσό πρότυπο και αμφότερα επενδύουν χρήματα σε κοινότητες που επηρεάζονται από την εξόρυξη για να βελτιώσουν την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και πολλά άλλα.

Εκτός από την αγορά πιστοποιημένων μετάλλων που εξορύσσονται υπεύθυνα, μπορείτε επίσης να επιλέξετε ανακυκλωμένα. Θραύσματα ασημιού και χρυσού από παλιά κοσμήματα, smartphone, τηλεοράσεις λιώνουν για να δημιουργήσουν νέα αξεσουάρ. Αυτή θεωρείται ευρέως ως η πιο ηθική και βιώσιμη επιλογή, καθώς δεν περιλαμβάνει εξόρυξη, εκτρέπει τα απόβλητα από χωματερές και παράγει λιγότερες εκπομπές επιβλαβών αερίων στη διαδικασία παραγωγής.

Οι πολύτιμοι λίθοι, όπως και τα μέταλλα, προέρχονται επίσης από βαθιά μέσα στη γη. Τα διαμάντια, συγκεκριμένα, επειδή είναι τα πιο συσχετισμένα με συγκρούσεις, θα πρέπει να πιστοποιούνται ηθικά από το Σύστημα Πιστοποίησης της Διαδικασίας Kimberley. Πρόκειται για μια συνεργασία μεταξύ 85 χωρών, της κοινωνίας των πολιτών και της βιομηχανίας πολύτιμων λίθων και απαγορεύει το εμπόριο μεταξύ πιστοποιημένων και μη χωρών.

Σε ευρύτερη κλίμακα, η SCS Global Services χορηγεί την πιστοποίηση υπευθυνότητάς της σε παραγωγούς που χρησιμοποιούν ανακυκλωμένα μέταλλα και πολύτιμους λίθους και αποφεύγουν ενεργά μέταλλα και υλικά σύγκρουσης από αμφισβητούμενες ή παράνομες πηγές. Οι ανακυκλωμένοι πολύτιμοι λίθοι είναι εκείνοι που είχαν προηγουμένως ιδιοκτησία και έκτοτε επανήλθαν στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Μια άλλη εναλλακτική λύση στα διαμάντια είναι τα διαμάντια που καλλιεργούνται στο εργαστήριο, τα οποία περιέχουν την ίδια δομή άνθρακα με τα φυσικά διαμάντια, αλλά είναι τεχνητά από τον άνθρωπο χρησιμοποιώντας υπερβολική πίεση και θερμότητα για να μιμούνται τα έγκατα της γης. Τα διαμάντια που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο είναι συνήθως πολύ πιο βιώσιμα και ηθικά από τα πραγματικά.

Το γυαλί μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση για πολύτιμους λίθους και πέτρες στα κοσμήματα. Το γυαλί κατασκευάζεται με την τήξη φυσικών πρώτων υλών όπως η άμμος, η ανθρακική σόδα και ο ασβεστόλιθος. Το γυαλί σίγουρα δεν είναι τόσο στιβαρό όσο οι περισσότεροι πραγματικοί πολύτιμοι λίθοι – πιθανότατα έχετε ακούσει ότι το διαμάντι είναι το σκληρότερο υλικό στη γη – αλλά είναι απεριόριστα ανακυκλώσιμο και αφαιρεί την αμφιλεγόμενη πρακτική της εξόρυξης από την εξίσωση.

Τα κοσμήματα μερικές φορές διαθέτουν πλαστικά εξαρτήματα, όπως οι χάντρες. Το πλαστικό είναι, φυσικά, ένα συνθετικό υλικό από αργό πετρέλαιο και η παραγωγή του είναι απίστευτα επιβλαβής, από τη διαδικασία εξόρυξης ορυκτών καυσίμων από τη γη έως τη ρύπανση που δημιουργείται και τα απόβλητα που παράγει. Τα πλαστικά μπορεί να χρειαστούν εκατοντάδες χρόνια για να αποσυντεθούν, επομένως οι περισσότεροι υποστηρικτές του περιβάλλοντος κάνουν ό,τι μπορούν για να τα αποφύγουν.

Η βιομηχανία κοσμημάτων είναι μια κολοσσιαία, παγκόσμια βιομηχανία με πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού και ένα οδυνηρό παρελθόν. Η άσκοπη αγορά ενός δαχτυλιδιού χωρίς να γνωρίζουμε από πού προέρχεται δεν είναι πλέον δικαιολογημένη με όλα όσα γνωρίζουμε για τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν τα κοσμήματα στο περιβάλλον και στις φτωχές κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να προβείτε σε πιο ενημερωμένες, ηθικές και βιώσιμες αγορές:

Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για το περιβάλλον και την κοινωνική ευημερία είναι να αγοράσετε μεταχειρισμένα κοσμήματα ή κοσμήματα από ανακυκλωμένα υλικά. Η μάρκα Brilliant Earth είναι ηγέτης στη βιομηχανία ηθικών κοσμημάτων επειδή χρησιμοποιεί κυρίως ανακυκλωμένα μέταλλα και μόνο ανιχνεύσιμα διαμάντια από τον Καναδά, τη Μποτσουάνα, τη Νότια Αφρική ή τη Ναμίμπια, όπου η εξόρυξη πολύτιμων λίθων πραγματοποιείται χωρίς συγκρούσεις.

Άλλες ηθικές μάρκες είναι η SOKO, μια πιστοποιημένη εταιρεία B Corp, και η Aurate, η οποία χρησιμοποιεί 100% ανακυκλωμένο χρυσό. Για μεταχειρισμένα κοσμήματα, απευθυνθείτε σε vintage σελίδες του Etsy ή σε αντικερί και παλαιοπωλεία για να ανακαλύψετε (κυριολεκτικά) κρυμμένους θησαυρούς.

Εάν επιλέξετε να αγοράσετε κοσμήματα από πολύτιμους λίθους και μέταλλα που εξορύσσονται, βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να εντοπίσετε τα υλικά στην αλυσίδα εφοδιασμού. Οι κοσμηματοπώλες πρέπει να γνωρίζουν από πού προέρχονται τα διαμάντια και οι άλλοι πολύτιμοι λίθοι τους. Ζητήστε τεκμηρίωση και πιστοποιητικά που βεβαιώνουν ξεκάθαρα την προέλευση.

Οι φορείς διαπίστευσης όπως το Fairtrade, το Fairmined και η SCS Global Services εργάζονται για τον έλεγχο των εμπορικών σημάτων σε ευρύτερη κλίμακα, επομένως αναζητήστε και τις πιστοποιήσεις τους.

Όταν αγοράζετε νέα κοσμήματα, προτιμήστε επωνυμίες και κοσμηματοπωλεία που υποστηρίζουν μια πιο ηθική και βιώσιμη βιομηχανία. Επιλέξτε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και B Corporations που δίνουν πίσω στο περιβάλλον και τις κοινότητες που βασίζονται στην εξόρυξη. Βεβαιωθείτε ότι οι τεχνίτες πίσω από τα κοσμήματά σας πληρώνονται δίκαια και δώστε προτεραιότητα σε μικρές βιοτεχνίες τοπικού χαρακτήρα.