Φαντάσου ότι είσαι ένα μικρό κορίτσι που ονομάζεται Σάρα. Είσαι τεσσάρων χρονών και η γειτόνισσα της διπλανής πόρτας του πατρικού σου, η Ντιάν, χτυπάει την πόρτα σας, ελπίζοντας να μπει μέσα για να πιάσει κουβεντούλα με τη μητέρα σου, η οποία είναι απασχολημένη με τις δουλειές του σπιτιού. Η μητέρα σου κοιτάζει από το ματάκι, βλέπει την Ντιάν και μουρμουρίζει μέσα απ’ τα δόντια της: «Γαμώτο! Γιατί σήμερα; Έχω πολλές δουλειές να κάνω». Παρ’ όλα αυτά ανοίγει την πόρτα, χαμογελώντας και καλωσορίζοντας την Ντιάν στο σπίτι. Όταν η Ντιάν σου λέει γεια, της λες: «Πρέπει να γυρίσεις στο σπίτι σου. Η μαμά είπε ότι δεν έχει χρόνο για μπούρου-μπούρου».
Η μητέρα σου δείχνει καταντροπιασμένη και σου ουρλιάζει να μην λες τέτοια πράγματα. Απολογείται με έμφαση στην Ντιάν, λέγοντάς της ότι όλο το πρωί δεν συμπεριφερόσουν σωστά. Έπειτα σου λέει ότι επειδή ήσουν ένα τόσο αγενές κορίτσι, θα πρέπει να κάτσεις στη γωνία μέχρι να σου πει ότι μπορείς να βγεις. Εσύ μπερδεύεσαι και αρχίζεις να κλαις. Προσπαθείς να πιαστείς σφιχτά από τη μητέρα σου, όμως εκείνη σε οδηγεί σε μια καρέκλα στη γωνία, όπου κάθεσαι και κλαις ήσυχα και όπου η μητέρα σου σού κάνει ξεκάθαρο ότι θα παραμείνεις, μέχρι να ζητήσεις συγγνώμη από την Ντιάν.
Αυτή η εμπειρία ήταν πολύ έντονη για σένα. Αν δεν είχες δει ποτέ ξανά άλλο παράδειγμα αυτού του είδους της ανειλικρίνειας, η ανάμνηση του περιστατικού ενδεχομένως να ξεθώριαζε και να είχε μικρό αντίκτυπο στις ιδέες σου περί αλήθειας και διαφάνειας. Αντιθέτως, καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής σου ηλικίας και εφηβείας έβλεπες τη μητέρα σου να επιδεικνύει το ίδιο μοντέλο συμπεριφοράς. Παραπονιόταν και ορισμένες φορές μπορεί ακόμα και να έκλαιγε επειδή ένιωθε επιβαρυμένη. Όμως, όταν βρισκόταν πρόσωπο με πρόσωπο με εκείνους που προκαλούσαν αυτά τα συναισθήματα, την έβλεπες να μεταμορφώνεται σε μια συγκαταβατική κυρία η οποία κατάπινε τα συναισθήματά της και συμμορφωνόταν με αυτό που της ζητούσαν. Μπορεί να νόμιζε ότι ήταν αγενές, δυσάρεστο, άβολο ή αναίσθητο εκ μέρους της να ενημερώνει τους άλλους για το πότε νιώθει πιεσμένη ή πότε, για οποιονδήποτε λόγο, θέλει απλώς να μείνει μόνη της. Όμως οι πράξεις της σου έμαθαν ότι το να είσαι ειλικρινής είναι συχνά κακή επιλογή όταν βρίσκεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με γνωστούς, συγγενείς και στενούς φίλους.
Μέσα σ’ αυτά τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά βρίσκονται οι σπόροι της προσέγγισής σου στις σχέσεις και η διαμόρφωση σιωπηρών συμφωνιών με τον εαυτό σου και με τους άλλους. Θα αντιμετωπίζεις δυσκολίες να απορρίπτεις τους άλλους, από φόβο ότι κάνοντάς το θα απορρίψουν εσένα ή θα ντροπιαστείς. Έμαθες από τη μητέρα σου ότι όταν δεν θέλεις την παρέα κάποιου άλλου ατόμου, δεν πρέπει να είσαι ειλικρινής γι’ αυτό. Στο όνομα της αβρότητας, επέδειξε ανειλικρίνεια κι έπειτα σε τιμώρησε επειδή αποκάλυψες την αλήθεια. Αυτό σε άφησε με έντονη αίσθηση ντροπής. Επιπλέον ένιωσες εγκαταλειμμένη από τη μητέρα που νόμιζες ότι βοηθούσες.
Ποιο είναι το μεγάλο μάθημα που έμαθες; Ότι το να λες στους άλλους πώς αισθάνεσαι στην πραγματικότητα είναι κακό. Πέρα από αυτό, και ίσως πιο σημαντικό, έμαθες ότι τα αυθεντικά σου συναισθήματα δεν είναι σημαντικά, αν κάποιος θέλει κάτι από σένα που στην πραγματικότητα δεν θέλεις να του δώσεις.
Όταν βρέθηκες μάρτυρας κατά τη διάρκεια της εφηβείας σου σε τέτοιες σκηνές, αντιτάχθηκες στην έλλειψη αυθεντικότητας της μητέρας σου. Μερικές φορές μπορεί ακόμα και να την επέπληξες, όμως εκείνη απέρριψε την επίκρισή σου. Αντιθέτως, σου εξηγούσε ότι ακόμα και όταν ήταν κουρασμένη, απασχολημένη ή στα μαχαίρια με τους άλλους, συνέχιζε να μην βλέπει τον λόγο να αρνείται τους ανθρώπους και να τους κάνει να αισθάνονται μη αποδεκτοί ή ανεπιθύμητοι. Εξήγησε ότι οι άνθρωποι δεν είχαν κακές προθέσεις, αλλά κάποιες φορές απλώς χρειάζονταν τη βοήθειά της ή ήταν πολύ καλοί για να τους διώξει.
Τα επακόλουθα αυτού του είδους της «ευγένειας» μπορεί να είναι τρομερά. Για παράδειγμα, ως αποτέλεσμα αυτού του σκεπτικού, η μητέρα σου ξόδεψε δεκαπέντε χρόνια σε μια σχέση με έναν άντρα ο οποίος ολοφάνερα δεν της ταίριαζε. Με μεγάλη αγανάκτηση την παρακολουθούσες να μάχεται ενάντια στην επιθυμία της να τον εγκαταλείψει, με δικαιολογίες όπως «Αφού είναι καλός άνθρωπος». Και ορκίστηκες ότι ποτέ δεν θα γίνεις χαλάκι να σε πατήσουν, ούτε θα υποταχθείς σε κάποιον άλλο για να καλύψεις τις ανάγκες του παραμελώντας τις δικές σου. Δεν μπορούσες να φανταστείς όμως τότε πόσο δύσκολο θα σου ήταν να μείνεις πιστή σ’ εκείνη την υπόσχεση.
Τα σενάρια της Σάρα είναι τα είδη των πρώιμων εμπειριών που μας διδάσκουν να συνάπτουμε σιωπηρές συμφωνίες με τον εαυτό μας και τους άλλους.
Πάει κάπως έτσι: Όταν είσαι μωρό, έχεις την τάση να εκφράζεις αυθεντικά συναισθήματα και αντιδράσεις στον κόσμο γύρω σου και όσο μεγαλώνεις το ρεπερτόριό σου από εκφράσεις επεκτείνεται. Ως βρέφος ή νήπιο, μπορεί να πετάξεις ένα παιχνίδι κάτω όταν το βαρεθείς ή να χτυπήσεις το χέρι του ενήλικα που έχει βάλει κάτι που θέλεις κάπου που δεν μπορείς να το πάρεις, όμως σταδιακά μαθαίνεις να χρησιμοποιείς λέξεις για να εκφράζεις αυτό που αισθάνεσαι. Στην πορεία οι γονείς, οι συγγενείς και αμέτρητοι άνθρωποι που συναντάς έξω στον κόσμο σε διδάσκουν να εκφράζεσαι με κοινωνικώς αποδεκτούς τρόπους.
Σ’ αυτήν την περίπτωση, η μικρή Σάρα κατσαδιάστηκε επειδή ενημέρωσε τη γειτόνισσα ότι η μαμά της στην πραγματικότητα δεν την ήθελε εκεί. Η μητέρα της ήθελε να κάνει ξεκάθαρο ότι η ευθύτητα της κόρης της δεν θα ανταμειβόταν, κι έπειτα η Σάρα ήταν μάρτυρας στην αντιφατική συνέχεια: Η μητέρα της ενοχλήθηκε, αλλά προσκάλεσε τη γειτόνισσα να μπει έτσι κι αλλιώς. Η Σάρα έμαθε ότι ενδέχεται να θέλεις να σε αφήσει κάποιος ήσυχη, αλλά δεν πρέπει να του το λες, και η μητέρα της ποτέ δεν τη συμβούλεψε να κάνει κάτι διαφορετικό. Η Σάρα έμαθε επίσης ότι αν είσαι ειλικρινής σε τέτοιες περιστάσεις, κάποιος θα έρθει σε δύσκολη θέση (στην ηλικία της, πιθανότατα είχε την αίσθηση μάλλον καθαρής ντροπής) και ίσως ακόμα και να θυμώσει. Έμαθε επίσης ότι το άλλο άτομο σ’ αυτήν την κατάσταση —σε αυτήν την περίπτωση η γειτόνισσα— μπορεί να είναι μέσα στο κόλπο. Εξάλλου, η Ντιάν άκουσε τη Σάρα να λέει ότι η μητέρα της ήθελε να τη διώξει, όμως έμεινε παρ’ όλα αυτά. Το να κατηγορήσουν τη Σάρα βοήθησε τους πάντες να κρύψουν το όλο πράγμα κάτω από το χαλί. Όμως, το μάθημα ήταν εκεί. Με απλά λόγια, η Σάρα έμαθε να μην εκφράζει τα συναισθήματά της, αν μια τέτοια έκφραση συνοδεύεται με κάποιον κίνδυνο να προκληθεί ταραχή.
Οπότε, τι γίνεται μετά;
Συνήθως το βουλώνουμε και θάβουμε τα συναισθήματά μας. Μερικές φορές ξέρουμε ότι είναι εκεί και επιλέγουμε συνειδητά να μην τα μοιραστούμε. Μερικές φορές τα έχουμε θάψει τόσο βαθιά και για τόσο πολύ, που είτε δεν ξέρουμε τι αισθανόμαστε ή δεν μπορούμε να καθορίσουμε ξεκάθαρα αν τα συναισθήματά μας είναι ακόμη παρόντα.
Ένα μεγάλο πρόβλημα μ’ αυτήν τη καταστολή είναι ότι ακόμα και συναισθήματα που φαίνονται θαμμένα θα εμφανιστούν στη συμπεριφορά μας. Επειδή έχουμε μέσα μας αμφιβολία και φόβο σχετικά με το αν θα πρέπει να μοιραστούμε τα συναισθήματά μας, κάνουμε συμβιβασμούς με τον εαυτό μας με τη μορφή σιωπηρών συμφωνιών. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι τέτοια συναισθήματα θα προκαλέσουν δυσκολίες αν τα εκφράσουμε φωναχτά, οπότε κάνουμε μια συμφωνία με τον εαυτό μας και με τους άλλους να κάνουμε τη ζωή πιο εύκολη παραμένοντας σιωπηλοί.
Απόσπασμα από το βιβλίο: «Σιωπηρές Συμφωνίες», των Linda D. Anderson, Michele L. Owens και Sonia R. Banks από τις εκδόσεις Ιβίσκος.
Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.
Το βιβλίο:
Τίτλος: Σιωπηρές Συμφωνίες
Συγγραφείς: Συγγραφείς:Linda D. Anderson, Michele L. Owens,Sonia R. Banks
Εκδόσεις: Ιβίσκος
Σχήμα: 14 Χ 21
Εξώφυλλο: Mαλακό
Tιμή: 13,00€
Σελίδες: 336
Είδος: Δοκίμιο
Κατηγορία: Ψυχολογία
ISBN: 978-618-5505-03-5
Μπορείτε να βρείτε το βιβλίο εδώ: iviskospublications.gr
Βάλτε την παραγγελία σας με το κουπόνι Omorfizoi15 και κερδίστε έκπτωση 15%
Ισχύει για εσάς και τους φίλους σας, για όλα τα βιβλία των εκδόσεων Ιβίσκος !
Στόχος μας να αποτελεί την πρώτη επιλογή για κάθε αναγνώστη που θέλει να διανύσει το ταξίδι της ζωής του όμορφα και με θετικό τρόπο.
Αν θέλεις κι εσύ να συμμετέχεις στην ομάδα μας, σαν αρθρογράφος ή συνεργάτης, στείλε μας μήνυμα στο [email protected]
- Κερδίστε το βιβλίο “Συνδέσου!” - 25/09/2024
- Φθινοπωρινή ισημερία 2024 | Η πρώτη μέρα του Φθινοπώρου - 22/09/2024
- 22 Σεπτεμβρίου | Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο - 21/09/2024
